کاملترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری مردم ایران قسمت 348

حساب حاج هادی زغالی-حساب ساختگی

پیله ی کسی به کسی گرفتن-کسی را اذیت کردن

خرده شیشه داشتن جنس کسی-بدحنس بودن-آب زیرکاه بودن

خوشا به حال ماهی-خیلی تشنه ام

چشم و گوش کسی را باز کردن-کسی را با مسایل اجتماعی آشنا کردن

به تنگ آمدن-به ستوه آمدن-خسته شدن

رضا قورتکی-بی حساب و کتاب-بی اساس

 

پیش زدن-جلو زدن-سبقت گرفتن
پشت چشم نازک کردن-پشت چشم آمدن

آستین از چشم برداشتن-آشکارا گریستن

اهل کوفه-سست پیمان-بی‌وفا و غیرقابل اعتماد

دست و بال کسی تنگ بودن-تنگدست بودن-فقیر بودن
راه انداختن-به حرکت انداختن-به کار کردن واداشتن

رسوخ کردن-در دل اثر کردن-رخنه و نفوذ کردن

پَلِه-پول

زر زر کردن-غر زدن-گریه کردن شدید

پنجول زدن-با ناخن های دست روی تن کسی را خراش دادن

افسارگسیخته-سرکش

حق گرفتن-نگا. حق بردن

بی هوا-ناگهان-غفلتا-نا غافل-یک مرتبه
زنده دل-آدم با شور و حرارت-پرنشاط

آتش زیر پا داشتن(بی‌قرار بودن)

از سر نو-دوباره

چوب خوردن-تنبیه شدن

پات-بی آبرو-بی تربیت

 

آبِ دندان(حریف ساده)

بیرون رفتن-به توالت رفتن
زیرش زدن-زیر چیزی زدن

پا گیر-سگی که حمله می کند و گاز می گیرد

جیک جیک-آواز پرندگان-سخنی که فهمیده نمی شود

اسیر خاک-مرده-تن‌پرور
بلند شدن زیر سر کسی-با کسی سر و سری داشتن-تحریک شدن

جفتک زن-لگد زن

چار چار کردن-داد و فریاد راه انداختن

حق کسی بودن-سزاوار و مستحق چیزی بودن
رنگ و وارنگ-رنگارنگ-به رنگ های گوناگون-از همه نوع

زیختن آب پاک روی دست کسی-یکسره نومید کردن کسی

دست کردن-دست فرو بردن

چیزی-فاصله ای-راهی-زمانی

آدم بگو بخند-شیرین‌زبان و بذله‌گو

خودکشی کردن-با رنج فراوان کاری را به پایان بردن

زنده به گور-کسی که در تیره روزی به سر می برد و زندگی اش فرقی با مردن ندارد

پا در هوا-بی اساس-بی اصل-غیر قطعی

اطفال باغ-گل‌های تازه

دریافت-گرفتن-ادراک
از قرار(ظاهرن، آن‌طور که پیدا است)

تله کاشتن پیش پای کسی-به کسی کلک زدن-کسی را گیر انداختن

آفتابه خرج لحیم(بیشتر بودن هزینه‌ی تعمیر چیزی از بهای نو آن)

خدمت کسی رسیدن-به حضور کسی رسیدن-کسی را تنبیه کردن

ژتون-پولک فلزی یا پلاستیکی که به جای پول به کار می رود

زیر سر کسی بودن-مسئول کاری بودن-در کاری دست داشتن

تاب دادن-سرخ کردن در روغن-پیچیدن-خم کردن

حرف دو پهلو-نگا. حرف پهلودار

از زیر کار در رفتن(تن زدن و نپذیرفتن کاری، کار را جدی نگرفتن)

 

رخت و پَخت-لباس ها-پوشاک

تف انداختن-تف کردن-سخت اظهار نفرت کردن

تیر کشیدن-درد کردن عضوی از بدن

از سرما چاقو دسته کردن-به پهلو دراز کشیدن و زانوها را روی شکم جمع کردن و دست‌ها را میان پاها فرو بردن

حساب کسی را رسیدن-از کسی انتقام گرفتن-کار کسی را ساختن

دَقی-صدای کوبیدن چیزی به چیزی

چین-یک بار درو-بک بار چیدن

آتش به مال خود زدن-کالایی را بسیار ارزان فروختن

چله خانه-محل ریاضت کشیدن

روده دراز-پر حرف-وراج

چغل خوری-سخن چینی

آفتاب کردن(برای خشک کردن جلو آفتاب گذاشتن)

چغل خوری-سخن چینی

حق و حساب دادن-رشوه دادن-آجیل دادن

پُرکوب-حرکت سریع و پر صدا

از کسی خوردن-توانایی مقابله با کسی را نداشتن

چرم پاره-خرده های چرم در دکان کفاشی

پشکل داخل مویز-بی سر و پایی در میان اشخاص دارای عنوان

چشم و همچشمی-رقابت

تور انداختن کسی-گیر آوردن کسی علیرغم میل او

زرد کردن-بسیار ترسیدن-از ترس وادادن-کاری را خراب کردن

خبرنگاری-کار خبرنگار

آشنایی دادن-خود را معرفی کردن

 
انگشت خوردن-افسوس خوردن-پشیمان بودن

 
رک و راست-صاف و پوست کنده-صریح

 

آشوب شدن دل(دچار تهوع شدن)
تند نویسی-سریع نویسی

به دل گرفتن-رنجیده خاطر شدن

الفرار-گریز-بگریز !

تار و تنبک-وسایل موسیقی-آلات ضرب و نوازندگی

آسمان را به زمین آوردن (دوختن)(کار شگفت‌انگیز کردن)

اوضاع احوال(وضع و حال)

به خاطر داشتن-به یاد داشتن-از بر بودن
 

چَکه-شوخ و بذله گو

چشم بلبلی-دارای چشم گرد-نوعی لوبیا

جزغاله-سوخته-زغال شده

چرب و چیلی-پر چربی-پر روغن

به روز سگ افتادن-بدبخت و بیچاره شدن-به فلاکت افتادن

خاله خواب رفته-آدم شل و بی حال و وارفته

دست به سر و روی چیزی کشیدن-چیزی را تعمیر و تمیز کردن

آبِ بسته(شیشه، بلور، یخ، برف)

(به زبان کودکان) زخم شدن

حرام شدن-بی فایده شدن-بی نتیجه شدن
از ریش برداشتن، روی سبیل گذاشتن-کار غیرمنطقی و بی‌نتیجه کردن

آشوب شدن دل(دچار تهوع شدن)

راه انداختن-به حرکت انداختن-به کار کردن واداشتن

اوقات‌تلخی(ترش‌رویی، عصبانیت)

 

دسته دیزی-قوم و خویش دور

 
جیبی-قابل گنجاندن در جیب-مربوط به جیب

آوار شدن سر کسی-بی‌خبر نزد کسی در آمدن

 
رج کردن-رج بستن
جیک در نیاوردن-صدایی در اعتراض بر نیاوردن-کم ترین اعتراضی نکردن

دررفت-خرج و هزینه-مقابل درآمد

پیشانی-بخت و اقبال-طالع

رنگ شدن-گول خوردن
پرواربندی-پرورش گاو گوسفند برای سر بریدن

 

زیر اخیه گذاشتن-کسی را به کاری که سودش به دیگری می رسد گماشتن-زیر فشار گذاشتن

با کله-دانا-چیز فهم-خردمند
دست از پا خطا نکردن-هیچ کار اشتباهی نکردن-تکان نخوردن

راست راستی-حقیقتن-واقعن

پا خورشی-وسایل لازم برای پخت خورش

تیپا-ضربه ای با نوک پا-اردنگی

خیت کردن-شرمنده کردن-کنفت کردن-بور کردن

خاکروبه-زباله-آشغال

 

تیر گذاشتن و تفنگ برداشتن-نهایت عصبانیت-بد و بیراه گفتن

ارواح بابات(به هنگام سرزنش برای ناکام شدن در کاری گفته می‌شود)

تت و پت-لکنت زبان

حرص خوردن-عصبانی شدن

خر خود را راندن-تنها به فکر خود بودن-به کار خود ادامه دادن

حق الزحمه-دستمزد

خاصه-خان لقب آرایشگر شاهان قاجار

تخم حرام-حرام زاده-شرور-شیطان

خر کسی از پل گذشتن-گره کار باز شدن-از گرفتاری خلاص شدن

دسته کوک-ساعتی که از محل دسته کوک می شده است

تاراغ و توروغ-آوایی که از برخورد دو چیز برخیزد

 

از کیسه شدن(هدر شدن، ضرر کردن)

 

آدم کردن کسی(کسی را تربیت کردن، سواد آموختن)

جوجه خوردن-مرفه بودن-در ناز و نعمت زیستن

درد و بلا-نفرینی است چون زهر مار-کوفت-مرض و مانند این ها

خرج کردن-هزینه کردن-صرف کردن

پوست سگ به روی خود کشیدن-بی شرمی را به نهایت رساندن
آش و لاش-به‌کلی متلاشی‌شده-له‌ولورده

روشن کردن چراغ اول-نخستین پولی که معرکه گیران از تماشاچیان می گیرند

 
ته مانده-آن چه که از خوردن باقی مانده است

 

حساب کشیدن-حساب خواستن

جور در آمدن-نگا. جور آمدن

رو آمدن-به جایی رسیدن-ترقی کردن-ثروتمند شدن

 

حال آوردن-به هوش آوردن-از ناراحتی بیرون آوردن-کتک زدن

 

آقادایی را جنباندن-حرکتی به خود دادن

بچاپ بچاپ-اوج سوء استفاده و دزدی

تنگ بودن قافیه-مشکل بودن کار

خشکه بی آب-نوعی فولاد که آهن و چدن را با آن می تراشند

زار-نا به سامان-خراب-بد

 
جیر جیر-سر و صدا-فریاد بی هوده-آواز گنجشک و برخی حشرات

 

احتیاطی-نجس-ناپاک
خاله وارفته-آدم شل و ول و شلخته

رسوخ کردن-در دل اثر کردن-رخنه و نفوذ کردن

زدن به کوه-عاصی شدن و سلاحی برگرفتن و به کوه پناه بردن

حاجی لک لک-لک لک-شخص بلند قد

دلخوری-گله-شکایت-اوقات تلخی

به حساب کسی رسیدن-از کسی انتقام گرفتن-کار کسی را ساختن

 

تخت پایی-صاف بودن کف پا

دهن کسی را آب انداختن-کسی را به طمع انداختن-میل شدید در کسی ایجاد کردن

باد دادن-تلف کردن-در برابر باد قرار دادن

 

آقا بالاسر-امر و نهی کننده و مراقب

دیوار حاشا بلند است-به آسانی می توان موضوع را انکار کرد
داوطلب-خواستار-نامزد

چروک افتادن-چین افتادن-ناصاف شدن

جیم الف جا-آدم ریزه میزه

چانه زدن-پرگویی و اصرار برای تخفیف خواستن

دهنه سرخود-بی بند و بار

زرد کردن-بسیار ترسیدن-از ترس وادادن-کاری را خراب کردن

بست نشستن-پناه بردن به بست برای در امان ماندن از تعرض
پِر پِر آمدن-به لرزه افتادن
خرج رو دست کسی گذاشتن-کسی را در خرج انداختن
باک کسی نبودن-اهمیتی ندادن-اعتنایی نداشتن

پنجول زدن-با ناخن های دست روی تن کسی را خراش دادن

به دل خود صابون مالیدن-به خود وعده ی خوش دادن

دار و دسته-پیروان و اطرافیان
انگشت خوردن-افسوس خوردن-پشیمان بودن

جَری شدن-خشمگین شدن-جسور شدن
آب شدن(شرمنده شدن، رفتن آبرو، به فروش رفتن کالا)

تو سر چیزی زدن-از ارزش واقعی چیزی کاستن
چشم و دل پاک-کسی که به دیده ی بد به ناموس دیگران نگاه نکند
 

آس و پاس(در نهایت تهیدستی ، بینوا، مفلس)

خانه دار-رنی که اداره امور خانه را بر عهده دارد-کدبانو-زنی که شاغل نیست

زار بودن کار کسی-پیچیده و دشوار بودن کار کسی

آفتاب چریدن(بی‌کار بودن، چیزی برای خوردن نداشتن)

به حساب کسی رسیدن-از کسی انتقام گرفتن-کار کسی را ساختن

خاله ماستی-آدم بی اهمیت و بی ارزش

خاک عالم-تکیه کلامی برای اظهار تعجب و شرمندگی و ناراحتی

آواز شدن-شهره شدن

الفرار(گریز، بگریز !)

 

تخت شدن-صاف و هموار شدن-کاملا نشئه شدن

جِر زدن-دبه درآوردن-گردن نگرفتن-تقلب کردن در بازی

دنگ دنگ-صدای برخورد دو چیز سخت به هم
خشک شدن قر در کمر-به پایان نرساندن خودنمایی و جلوه گری

دست به نقد-بی درنگ-زود-فورن
باد گلو زدن-آروغ زدن

 

دَم دادن-دل دادن-جرات دادن-گستاخ کردن

اوراق شدن-از هم پاشیدن-از کار افتادن

چپ چپ به کسی نگاه کردن-با اوقات تلخی-بدبینی یا اعتراض به کسی نگاه کردن

بارک الله-آفرین خدا بر تو باد-آفرین

اقبال کسی به برج ریق بودن-بداقبال بودن

تو دل شیر رفتن-جرات فراوان داشتن

داغ باطل خوردن-از کار افتادن-از رونق و رواج افتادن
 

چرخ گوشت-چرخ گوشت خرد کنی

چراغ پا شدن-بر روی دو پا ایستادن اسب

 

 

 

 

پا گرفتن-رشد کردن-استوار شدن-سر و سامان یافتن-رونق گرفتن

آهوی شیرافکن-چشم محبوب

 

رو دست کسی بلند شدن-از کسی پیشی گرفتن-با کسی رقابت کردن

چُلمن-پخمه-کسی که زود گول می خورد

پس گوچه-کوچه ی کوچکی که به کوچه ی کوچک دیگری پیوسته باشد

تِر زدن-خراب کردن کار

دست دراز کردن-به حریم و حقوق دیگران تجاوز کردن
چاق بودن دماغ کسی-سالم و سرحال بودن

چشم نازک کردن-ناز و افاده کردن

خروس کسی خواندن-شاد و شنگول بودن-روزگار بر وفق مراد بودن

چیله-هیرم-خاشاک

روزه ی گنجشک-روزه ی کله گنجشکی

تا کش به کشمش می خوره-هنوز چیزی نشده-سر کوچک ترین بهانه

دختر بچه-دختر کم سن و سال

 

پولک-زینت هایی دایره شکل و درخشان که به جامه می دوزند
پا منبری-شاگرد روضه خوان

چوب به سوراخ زنبور کردن-شوراندن و تحریک کردن عده ای

خون مردن-منجمد شدن خون در زیر پوست بر اثر ضربه

جیک و بیک-دو روی قاپ-دوستی صمیمی

چپ بودن-چپ دست بودن-لوچ بودن-مخالف یودن

 

چین چینی-پر چین

خام کردن-فریب دادن-اغفال کردن

آش دهن‌سوز(هر چیز مطلوب و پسندیده)

از کسی کشیدن(از کسی رنج کشیدن)
تو نگو من بگو-مشاجره-بحث
آب از لب و لوچه‌ی کسی سرازیر شدن-تمایل شدید داشتن-به طمع افتادن

خدا گرفتن-به عذاب خدا گرفتار شدن-بدبخت شدن

آبی از کسی گرم نشدن(بهره‌ای از کسی نبردن)

چَپَل-چَپَل کسی که خود را به چیزهای ناشایست آلوده کند-نکبتی

به دست و پای کسی افتادن-با التماس تقاضای ترحم کردن-نهایت خاکساری کردن

از تک و تا نینداختن خود(از رو نرفتن، جا نزدن، خود را نباختن)

جاکن کردن-به حرکت درآوردن-کسی را از مقامی دور کردن

زیر سبیل کسی را چرب کردن-رشوه دادن به کسی

چانه لغ-نگا. چانه شل

این خاکدان-دنیا

از جنس چیزی بودن

جوشی کردن خود-خود را عصبانی کردن

 

به خون کسی تشنه بودن-کینه ی کسی را سخت در دل داشتن-با کسی سر جنگ داشتن
 

پاشنه بخواب-کفش راحتی

خدا-بسیار زیاد-فراوان

در کوزه گذاشتن و آبش را خوردن-بی ارزش و بی اعتبار دانستن

بالای منبر رفتن-پر گویی کردن

 

از بیخ عرب بودن(یکسره منکر شدن، به‌کلی زیر چیزی زدن)

 
دست خر کوتاه-فوضولی موقوف !-دخالت نکن ! دست نزن !

این سفر(این بار)

بخرج دادن-نشان دادن-مصرف کردن-جلوه دادن
فال بد زدن

پوست کندن-سخت تنبیه کردن
پیاده بودن در کاری-در کاری ناشی و بی تجربه بودن

حساب سرانگشتی-حساب ساده و روشن

 

تو لاک خود رفتن-با کسی کاری نداشتن-توی عالم خود بودن
از جیب خوردن(در آمد نداشتن، از بس‌انداز خرج کردن)

از جا پریدن(یکه خوردن، عصبی شدن)

چشم کار کردن-دیدن

 

چاخانچی-کسی که همیشه دروغ بافی می کند

رَب و رُب ندانستن-ساده دل بودن-چیزی نفهمیدن

حوصله ی کسی سر رفتن-خسته و کسل شدن-بی تاب شدن

 
آینه‌ی هفت‌جوش(خورشید)

رنگ و وارنگ-رنگارنگ-به رنگ های گوناگون-از همه نوع

بی حال-فاقد نیروی لازم-بی حوصله-خسته

زیاده روی کردن-اسراف کردن-افراط کردن

خشک شدن شیر کسی-به کسی که زیاد حرص می خورد و جوش می زند می گویند

جا در جا-فورن-جا به جا

خایه مال-چاپلوس-متملق-دستمال به دست
جان جان-معشوق-محبوب
حکیم باشی را دراز کردن-مجازات کردن بی گناه